Maand: mei 2018

Engelwortel (Angelica archangelica L.)

Deze prachtige twee- of driejarige is een pronkstuk in éénieder zijn tuin. Weet wel, het is echt een kanjer en dit mag je ook letterlijk nemen. Voorzie dus een ruime plek liefst in de schaduw en op een ietwat rijkere, zure leemgrond. In het wild tref je hem het meest aan op vochtige plaatsen. De plant sterft af van zodra hij zaad heeft voortgebracht. De kiemkracht van het zaad zal dan voor nakomelingen moeten zorgen. 

De benaming verwijst naar aartsengel. De plant stond van oudsher bekend voor zijn bovenaardse krachten en vormde een ware bescherming tegen boze geesten en tegen de duivel. De legende vertelt dat deze plant omstreeks de 10de eeuw in een droom van een monnik aangewezen werd door aartsengel Raphaël   als genezer voor de pest. En sindsdien deed hij dienst als medicijn tegen onder meer de pest.

De plant heeft een bijzonder verfijnde smaak en aroma. Op die manier kan het gerechten een apart cachet geven. De zaden van de plant kunnen vermengd worden met andere zaadjes zoals die van venkel of koriander en gebruikt worden als aromatische mix om gerechten mee op te waarderen. Verder kunnen ze ook gebruikt worden om er een heerlijk elixir mee te maken. De jonge bladeren zijn eetbaar en kunnen ondermeer aroma geven aan slaatjes. De stengel wordt  vaak gebruikt om te confijten. Maar je kan ze ook gebruiken om aan fruitbereidingen zoals confituur toe te voegen.  In Lapland gebruiken ze de bladeren om vis in te verpakken. Dat heeft een verfijnd aroma en bovendien ook een antiseptische werking. Daarnaast schillen de Lappen de jonge stengels die ze ontdaan hebben van de bladeren en eten ze met smaak op. Wees wel matig met het gebruik want anders gaat de smaak snel overheersen.

De geneeskrachtige werking van de plant zit vooral in de wortel. Engelwortel kent een breed spectrum. Het is spijsverteringsbevorderend  en eetlustopwekkend dankzij de aanwezigheid van bitterstoffen. Het is verder algemeen aansterkend en heeft ook krampstillende eigenschappen. Maar de ietwat houterige geur kan ook rustgevend en angstwerend werken. In dat laatste geval kan de etherische olie gebruikt worden om te verstuiven. Let wel deze etherische olie behoort tot de hogere prijsklasse. Het verfijnde aroma laat tevens toe om in parfums te gebruiken.

Als je verse engelwortel oogst op een zonnige dag draag dan bij voorkeur beschermende kledij want de plant heeft  een fototoxische werking.

 

Werken met vlierbloesem

Het is weer zover -vlierbloesemtijd. En daar profiteren we van om mee aan de slag te gaan. Complexloos deze keer.

Een aantal bereidingen die nog wat houdbaar zijn zodat we nog een tijdje kunnen nagenieten van het heerlijk aroma en de subtiele smaak van dit toppertje van de natuur.

 

 

 

 

 

Vlierbloesemazijn

Een heerlijk aromatische azijn waarmee je diverse lekkere dressings kan maken

DIT HEB JE NODIG

  • 8 tot 10 schermen vlierbloesem
  • appelazijn of witte wijnazijn
  • klein bokaaltje (100 tot 150 ml)

ZO GA JE TE WERK

Knip de stengels van de schermen en doe de bloemetjes in het bokaaltje. Overgiet met de azijn zodat alles onder staat. Laat gedurende 2 tot 3 weken trekken. Filter de azijn en doe in een flesje.

 

Vlierbloesemhoning

DIT HEB JE NODIG

  • 8 tot 10 schermen vlierbloesem
  • vloeibare honing
  • klein bokaaltje (100 tot 150 ml)

ZO GA JE TE WERK

Knip de stengels van de schermen en doe de bloemetjes in het bokaaltje. Overgiet met de honing. Zorg dat de bloemetjes goed overgoten zijn met honing. Meng evt met een lepel. Een lekker gearomatiseerde honing die je niet hoeft te filteren. Lekker op pannenkoeken, bij ijs.

 

Confituur van rabarber, aardbei en vlierbloesem

DIT HEB JE NODIG

  • 700 gram rabarber
  • 300 gram aardbeien
  • 800 gram ruwe rietsuiker
  • sap van 2 citroenen
  • 5-6 schermen vlierbloesen (of meer indien gewenst)

ZO GA JE TE WERK

Snijd de rabarber en aardbeien in kleine stukjes. Doe in een grote kom en breng zachtjes aan de kook. Voeg de suiker toe en het citroensap en laat zo’n 10 tot 15 minuten pruttelen. Voeg er op het einde de schermen vlierbloemen (ontdaan van het meeste stengel) aan toe en laat nog een paar minuten zachtjes koken.

Doe het geheel in gesteriliseerde bokaaltjes.

 

Vlierbloesemsiroop

DIT HEB JE NODIG

  • 1 kg ruwe rietsuiker
  • 1 liter water
  • 30 schermen vlierbloesem
  • 2 citroenen

ZO GA JE TE WERK

Breng water en suiker aan de kook. Laat even pruttelen en laat afkoelen.

Doe de vlierbloesem, ontdaan van meeste stengel in een grote bokaal. Overgiet met de afgekoelde siroop. Snijd de citroenen in partjes en leg bovenaan de bokaal. Laat dit geheel 2-4 dagen trekken (in de koelkast).

Filteren en bottelen.

Erg lekker bij ijs, in drankjes zoals witte wijn en champagne, om limonade mee te maken of gewoon om gerechten subtiel te zoeten zoals een compôte van rabarber.

 

Wil je het nog makkelijker maken en toch van de weldaden van de bloesem genieten. Garneer dan desserten, fruit, slaatjes naar hartelust met deze heerlijke bloemetjes.

 

Lievevrouwebedstro (Galium odoratum)

Laat de Latijnse benaming het al niet vermoeden? Dit bescheiden plantje heeft een bijzonder aangenaam aroma. Vooral dan het gedroogd plantgoed.  Dat komt ons goed van pas bij het uitdenken van nieuwe geurenmengelingen. De typische geur dankt de plant aan de aanwezigheid van coumarines, die bij het drogen uit elkaar vallen waardoor de geur subtieler wordt.

De Nederlandse benaming leunt aan bij de Christelijke legende dat dit kruid gebruikt zou zijn voor het opmaken van Maria’s bed.  De Germanen gebruikten dit plantje ter verering van Freya, godin van de geboorte. Verder werd lievevrouwebedstro ook beschouwd als een heksenwerend kruid. Het gebruik ervan als beschermingsmiddel tegen het kwaad is terug te vinden in veel gebruiken in Europa. Zo werden er bij voorbeeld tuiltjes lievevrouwebedstro aan het bedeinde gehangen van de zieken met koorts.

De plant is  een zeer mooi bodembedekkertje dat houdt van een schaduwrijk plekje. Het plantje bloeit volop in mei met mooie witte bloemetjes. Het oogsten ervan voor toepassingen gebeurt best voor de bloei. Ook bijzonder leuk is dat de blaadjes met acht samen een soort krans vormen.

Vroeger werd het kruid vaak gebruikt ter bevordering van de spijsvertering maar ook om wonden te helen. Het bevat net zoals Engelwortel krampwerende en digestieve eigenschappen.  Verder worden er ook mild slaapverwekkende eigenschappen aan toegeschreven. Vandaag de dag is het medicinaal gebruik ervan beperkt. Al vind je het wel nog terug in kruidenmengelingen voor tisanes.

Culinair kan je aan de slag met dit plantje in ondermeer gebak of om frisse drankjes mee te maken. Enkele takjes een paar uren laten trekken geeft een verfijnde smaak. Laat ze echter niet te lang trekken want anders komen er teveel coumarines vrij en daar kan je hoofdpijn van krijgen. Teveel coumarines kunnen ook aanleiding geven tot braken, dus spring zeker karig om met het gebruik van dit kruid.